HET BELEG VAN OOSTENDE.

Het beleg van Oostende door de Spanjaarden juist 400 jaar geleden is één der zwartste bladzijden uit de geschiedenis.
Dit beleg duurde van juli 1601 tot september 1604.
In de 16e eeuw worden bijna de gehele Spaanse Nederlanden bekeerd tot het Protestantisme. Filip II, koning van Spanje aanvaardt dit niet en tracht het Katholiek geloof terug in te voeren en dit onder militaire dwang. Eén na één worden de opstandige steden "bekeerd".
Alleen Oostende blijft nog over en wil zich niet onderwerpen. De Aartshertogen Albrecht en Isabella hebben de Nederlanden geërfd en willen kost wat kost Oostende heroveren aangezien dit de enige haven is van de Zuidelijke Nederlanden. De Schelde wordt trouwens gecontroleerd door de Hollanders.

door Willy Schiettecatte

Enkele belangrijke wapenfeiten, anekdoten en legenden :


1601.

Oostendc wordt geholpen door Maurits van Nassouwen (Holland), de Fransen en de Engelsen. De Spanjaarden ronselen troepen in het Katholieke gedeelte van Vlaanderen, Duitsland en Italië. Ook Brugge steunt met geldelijke middelen de Spanjaarden.
4 juli : aankomst van Albrecht met 17.000 man
6 juli : eerste kanonschot van de Spanjaarden op Oostende en begin van het beleg.
Gouverneur van Oostende : Charles Vandernoot. Vrouwen, kinderen en ouderlingen vluchten naar Zeeland. Al de mannen nemen de wapens op om hun stad te verdedigen.
8 juli : Aanvoerders van de Spanjaarden : Colonel De Catris. en Monroy.
14 juli : de belegerden doen een uitval op de loopgraven van De Catris en het kamp Monroy.
15 juli : de Engelse Generaal Sir Francis Vere landt te Oostende met 7000 man.
Deze laatste vervangt Vandernoot als Gouverneur van Oostende.
Langs beide zijden wordt er ononderbroken geschoten. Na enkele tijd ligt gans Oostende in puin en de Engelsen graven op de huidige Groentenmarkt een onderaards kamp.
De Westelijk haven wordt onbruikbaar en Vere laat de dijken van de "Geule" doorsteken langs de oostzijde van Oostende waar zich nu de huidige haveningang bevindt.
Generaal Vere wordt gewond en vervangen door Kolonel Uchtenbroeck.
19 september :Kol. Uchtenbroeck sneuvelt en Generaal Vere komt hersteld terug.
Isabella wordt ongeduldig en zweert haar hemd niet uit te trekken zolang Oostende niet gevallen is. Vandaar de uitdrukking "La couleur Isabelle".....
21 december : Eerste bestorming van Oostende mislukt.
25 december : Aangezien de bevoorrading van Oostende faalt, moet Vere tot onderhandelen overgaan. Deze "onderhandelingen" duren echter tot de verwachte 23 schepen met bevoorrading binnenlopen en de strijd verder gezet kan worden.
30 december : Felle beschieting van Oostende waarna een 2de bestorming volgt die mislukt.

1602.

Januari : Derde mislukte aanval op Oostende. Men vindt tussen de gesneuvelden van Oostende een in edelman verklede mooie jonge vrouw. Ze draagt een medaillon met het geschilderde portret van Vere. Verlaten door haar minnaar heeft zij zich onder zijn ogen laten doden.
16 januari : er zijn nu 16.000 soldaten in Oostende.
6 maart : Generaal Vere verlaat Oostende. Hij wordt opgevolgd door Kolonel Frederic Van Dorp.
De ontmoedigde Spaanse soldaten, die geen soldij meer gekregen hadden, dreigen in opstand te komen. Vijftig oproerlingen worden veroordeeld en in het bijzijn van de andere soldaten gewurgd. 150 samenzweerders worden naar de galeien gestuurd.
- In Oostende heerst de pest.
Juni : De gebroeders Ambroise en Frederic Spinola ronselen in Italië en Duitsland ongeveer 22.000 soldaten.
Frederic Spinola tracht langs de zee de bevoorrading van Oostende te verhinderen.

1603.

26 mei : Zeeslag tussen Frederic Spinola en schepen van de Verbondenen voor Sluis. De Spaanse vloot wordt verslagen en Frederic sneuvelt.
Nieuwe bevelhebber bij de Spanjaarden : Jean Rijbas. De Paus bidt voor de zege van de Spanjaarden en belooft een volledige aflaat aan de soldaten die tegen de Protestanten vechten.
De Oostendse forten : "Hoefijzer" , "Zuidcarré" en "Poldercarré" worden na verbeten strijd ingenomen. Generaal de Bucquoi ten dienste van de Spanjaarden beschiet langs de oostkant ononderbroken de schepen in "de Geule" die Oostende trachten te bevoorrad
.
5 juni Gouverneur Van Dorpe valt 's nachts de Spanjaarden met succes aan, maar de achterhoede van de Hollanders verschijnt te vroeg op het strijdtoneel en de Verbondenen moorden elkaar in het donker uit.
Charel Vandernoot wordt terug Gouverneur van Oostende.
juli : De vuurwerkmaker Filip Rottegatter steekt het Spaanse "Platform", ook "De Grote Kat" genoemd, in brand. Op het Platform stonden kanonnen opgesteld die onafgebroken Oostende bombardeerden.
Nieuwe Gouverneur de Ghistelles.
Kolonel de Ghistelles sneuvelt op zijn beurt en wordt opgevolgd door Kolonel Loon en Kolonel Berendrecht.
8 october : Ambroise Spinola krijgt alle macht van Albrecht. Grote kuis in het Spaanse leger.

1604.

januari : Oostende ontvangt terug veel voorraad en manschappen.
In beide kampen heerst de pest. Boven Oostende vallen de meeuwen dood uit de lucht.
Inname van de forten : "Everzwijn" en " Helmont ".
Kol. Berendrecht wordt gewond en sterft. Hij wordt vervangen door Kolonel Utenhoven. Deze wordt ook zwaar gewond en vervangen op zijn beurt door Daniël de Herstein, seigneur de Marquette.
20 augustus : Mauritz van Nassouwen neemt Sluis in.
13 september : fort "Santhill" valt De bevelhebber Saroskerke sneuvelt met 400 man.
Daarna volgen één na één de andere forten : "Schottenberg ", "Bek-af", "Leugenaar" en de "Tafel van Mozes".....
Aangezien de verse troepen, beloofd door Maurits van Nassouwen voor 3 october niet komen opdagen, besluiten al de officieren en de Gouverneur van Oostende de Marquette de strijd te staken.
20 september : de Gouverneur de Marquette tekent de overgave met zijn linkerhand. Hij verloor zijn linkerbeen en rechterarm tijdens de strijd.
Na drie jaar en tachtig dagen strijd trekt Ambroise Spinola de stad binnen. De belegerden hebben met have en goed, wapens en vlaggen de stad mogen verlaten

EPILOOG.

Er sneuvelden meer dan 150.000 soldaten !
De Kapitein de Bonours , die in het Spaanse leger vocht, hield een journaal bij van het beleg. De meeste geschiedschrijvers steunen zich op zijn relaas.
Om de stad terug te bevolken werden verschillende privileges en kwijtscheldingen van schulden beloofd aan de nieuwe aankomers :
"mits levene als waere Catholyke, onder onze gehoorzaemheyd, waer over zy gehouden zullen wezen den Eed af te leggen in handen van onzen Officier en Wet-mannen, die door ons in deze Stad zullen aengesteld worden, gelyk wy ook vergunnen aen alle deszelfs
inwoonders voor altyd den Vrydom van Soldaeten te logeren in hunne huyzen, opdat zy van hunne Woonsten en Erfdeelen te meer profyt zouden konnen trekken."

Het zal nog drie eeuwen duren vooraleer er in onze gewesten volledige godsdienstvrijheid zal heersen.

Terug naar de Frontpagina.